Wikimedia Commons

Historia magazynu Bulletin of the Atomic Scientists rozpoczyna się w 1945 roku. Początkowo była to broszura (newsletter) wydawana przez grupę naukowców o nazwie Chicago Atomic Scientists. Byli oni związani z Projektem Manhattan, który zaowocował m.in. stworzeniem przez USA pierwszych bomb atomowych. Celem publikacji była edukacja innych naukowców i społeczeństwa w związku z rozwojem wykorzystania energii nuklearnej oraz ostrzeganie o niebezpieczeństwach z nią związanych. W 1947 roku Bulletin of the Atomic Scientists stał się magazynem, a na jego okładkę trafił zegar wskazujący godzinę 23:53. Wizerunek zegara, którego wskazówki zbliżają się do północy miał symbolizować bliskość i nieuchronność zagrożeń płynących z rosnącego wykorzystania technologii nuklearnych. Co ciekawe, prosty i dzięki temu uderzający wizerunek Zegara Zagłady (ang. Doomsday Clock) był częściowo podyktowany… ograniczeniami finansowymi magazynu, którego redakcji nie było stać na skomplikowaną szatę graficzną ani projektowanie nowej okładki dla każdego numeru.

Z czasem Zegar Zagłady stał się nie tylko symbolem magazynu, ale i narzędziem wizualizacji globalnego zagrożenia dla ludzkości. Od 1947 roku eksperci związani z magazynem zmieniali położenie wskazówek zegara 23 razy w odpowiedzi na zmiany międzynarodowej sytuacji związanej z wykorzystaniem energii i uzbrojenia nuklearnego, a dodatkowo, od 2007 roku w związku z innymi globalnymi zagrożeniami będącymi wytworem człowieka. W najnowszej historii, wskazówki Zegara zbliżają się do północy niemal bezustannie od 1991 roku, który był najbezpieczniejszym rokiem w historii Zegara (17 minut do północy), na co wpływ miał m.in. rozpad bloku wschodniego oraz traktat rozbrojeniowy START I. Od tego czasu wskazówki zegara cofnęły się tylko raz, z 5 do 6 minut do północy, w 2010 roku, by powrócić do godziny 23:55 już w 2012 roku.

Najnowsza zmiana godziny na Zegarze (na 23:58), która miała miejsce na początku 2018 roku podyktowana była w dużej mierze wciąż obecnym zagrożeniem nuklearnym, związanym z rozwojem arsenałów państw takich jak USA, Rosja, Korea Północna, Pakistan czy Indie oraz pogorszeniem wzajemnych stosunków między wieloma z tych państw. Sytuację na świecie dodatkowo pogarszają czynniki takie jak zmiany klimatyczne i niedostateczne wysiłki aby im przeciwdziałać oraz spadek zaufania do instytucji publicznych, mediów i nauki, związany w sporej mierze z dezinformacją szerzącą się w Internecie i mediach społecznościowych.

Naukowcy związani z Zegarem wskazują jednak na możliwość odsunięcia Armagedonu, poprzez wysiłki wojskowych oraz polityków w dążeniu do usprawnienia komunikacji i współpracy między państwami nuklearnymi. Zdaniem naukowców, potrzebne są też dalsze międzynarodowe działania obliczone na przeciwdziałanie zmianom klimatu czy ograniczenie rozprzestrzeniania się fałszywych informacji w środkach komunikacji. Co interesujące, te same środki komunikacji, szczególnie social media, mogą zdaniem opiekunów Zegara umożliwić społeczeństwom wymuszenie na politykach działań mających na celu poprawę sytuacji na świecie.

Diagnozy badaczy powiązanych z Bulletin of the Atomic Scientists zdają się podzielać eksperci współpracujący ze Światowym Forum Ekonomicznym. W 2018 roku opublikowali oni trzynastą edycję The Global Risks Report, w którym niebezpieczeństwa związane z bronią masowego rażenia (m.in. atomową), choć nie najbardziej prawdopodobne zostały uznane za najbardziej katastrofalne w potencjalnych skutkach. Z kolei zagrożenia klimatyczne, takie jak ekstremalne zjawiska pogodowe czy niemożność powstrzymania zmian klimatu uplasowały się bardzo wysoko zarówno pod względem prawdopodobieństwa jak i rozmiaru możliwych skutków. Autorzy raportu zwracają też uwagę na zjawisko cyberataków i rozprzestrzeniania się złośliwego oprogramowania, które prowadzi m.in. do strat finansowych i napięć w stosunkach między państwami.

Artykuł dotyczy zdarzenia "Dwie minuty do północy". Zachęcamy do dyskutowania artykułu i rozstrzygnięcia w komentarzach na stronie zdarzenia.

Bibliografia:
Bulletin of the Atomic Scientists - Background and Mission: 1945-2018 (ang.)
Bulletin of the Atomic Scientists, Volume 1, Issue 1, Year 1945 (ang.)
Bulletin of the Atomic Scientists - Timeline (ang.)
Bulletin of the Atomic Scientists - The History of Martyl's Clock (ang.)
Bulletin of the Atomic Scientists - Doomsday Clockwork (ang.)
World Economic Forum - The Global Risks Report 2018 (ang.)